İrfan Ünver NASRATTİNOĞLU
nasrattioglu@hotmail.com
MİLLİ MÜCADELE KAHRAMANLARINDAN GÖRDESLİ MAKBULE EFE
13/08/2024 Selçuklu, Osmanlı, saltanat, hilafet
falan derken, Dünyanın egemen güçleri, mal bulmuş mağribi gibi çullandılar,
ülkemizin üzerine!...Büyük Osmanlı İmparatorluğu’nun tefessüh etmiş yönetimi,
adeta ”aman bana dokunmayın da ne yaparsanız yapın” dercesine tüm kalelerimizin
kapı anahtarlarını Türk düşmanlarına teslim etmişti. Fakat, Ülkeyi Türk Yurdu eden bir
büyük Millet vardı…Bu Millet, asker milletti ve Asker Milletin, arkasında ve
başında komutanlar vardı, Mustafa Kemal Paşa vardı… Bir de Vatan ve millet için şehadeti
göze alan kadın, erkek, çocuk kalabalıkları vardı. Bunlar fedailerdi. Erkek
fedailer hakkında çok yazıldı, çizildi, filme alındı…Ama kahraman kadınlarımız
da vardı. Bunlarla ilgili olarak da aynı şeyler yapıldı ama, yurttaşlarımız bu
kahramanlarımızı pek tanımıyorlar… Ağustos Zaferler Ayı’dır. Pek çok
savaş bu ay içinde yapılmış ve kazanılmıştır. Örneğin Anadolu kapılarının
Milletimize açıldığı Malazgirt Savaşı, Milli Mücadeledeki 26-30 Ağustos
arasındaki zaferler Ağustosta gerçekleştirilmişti. Ben içinde bulunduğumuz yılın
başından itibaren kahraman Türk kadınlarını araştırıyor, onlar hakkındaki
bilgileri saptayıp, kayda alıyor ve Kocatepe gazetemizde yayınlıyorum. Örneğin
Nene Hatun, Kara Fatma, Halide Edip Adıvar, Nezahat Onbaşı ile birlikte, Türk
Dünyasının bazı ünlü kadın kahramanları, örneğin Tomris, Kurmancan Datka ve
Saltuklu Mama Hatun hakkındaki saptamalarımı içeren yazılarım, bu yıl içinde
Kocatepe’de yayımlandı. Bu günden başlayarak birkaç gün
süreyle yaşam öyküleri yayımlanacak olan Kahraman Kadınlarımız şunlardır:
Gördesli Makbule, Şerife Bacı, Halime Çavuş, Sakine Baturay, Hafız Selman
İzbeli, Fatma Bacı, Meryem Atmaca, Çete Ayşe Efe ve Onbaşı Rahmiye… MAKBULE EFE Manisa ilimizin Gördes Kasabasının
Akkoca Köyünde 1902 yılında, Ali Ustalar sülalesinden Abdullah Efendi ve Zeliha
hanımın kızı olarak dünyaya gelen
Makbule Hanım, 12 yaşında iken babasını kaybetmiş, ağabeyinin koruması
altında büyümüş, Usturumcalı Halil Efe ile evlendirilmiştir. Kocası ile
birlikte o da Demirci, Gördes. Simav, Bigadiç ve Sındırgı dağlarındaki
etkinlikleriyle, ona da Makbule Efe denilmiştir. Makbule Hanım, Yunan ordusunun 15 Mayıs
1919 tarihinde İzmir’i işgal edip ardından da Batı Anadolu’yu işgal etmeye
başlaması üzerine, 7 Kasım 1921 tarihinde, daha on dokuz yaşında ve daha bir
yıllık evliyken eşi Halil Efe ile birlikte Kuvayı Milliye emrinde çete
savaşlarına katıldı. Ordu, Demirci’ye çekilmek zorunda kalınca, Halil Efe’nin
önerisini kabul eden birlik komutanı Ethem Bey’in onayıyla kocasının yönettiği
gerilla grubuna katılarak Yu¬nan kuvvetleriyle savaştı. 1921 yılında kocası
Usturumcalı Halil Efe ile iki kez birlikte pusuya düşürülmüş; fakat hiçbir
zaman dayanma gücünü yitirmemiş, telaş göstermemişti. Manisa’nın da işgali üzerine Makbule
Hanım'ın yaşadığı Gördes'te Kuva-yı Milliye teşkilatı kuruldu. Oluşturulan
millî birliğin yanı sıra Gördes ve çevresinde Sarı Mehmet Efe, Halil Efe, Saçlı
Efe, Parti Pehlivan ve Ali Bey çeteleri oluştu. Makbule Hanım da eşiyle
birlikte Parti Pehlivan çetesine katıldı. Çeteler, bir süre sonra tek efe
teşkilatı olarak birleşti. Gördesli Makbule Hanım, o yörede
Yunan kuvvetleriyle yapılan tüm çatışmalarda yer almıştı. Yunanlılar Sakarya
Savaşı’nı kaybederek Afyonkarahisar mevzilerine çekildiğinde, Halil Efe’nin
Gördes-Sındırgı-Akhisar bölgesinde faaliyet gösteren çetesinin saldırıları ile
karşılaşıyorlardı. Makbule Hanım, çete elemanlarının
çoğundan iyi ata biner, tehlike anında en önce silahı eline almış görülürdü.
Dağ hayatının sıkıntı, zorluk ve tehlikelerine ve bütün ısrarlarına karşın asla
kocasından ayrılmayan Makbule Hanım, bir baskınında geri çekilen silah
arkadaşlarına cesaret vermek için 17 Mart 1922 tarihinde hızla öne atıldı.
Akhisar-Sungurlu sınırı üzerinde bulunan Kocayayla’da elinde silah düşmanla en
ön safta savaşırken başından vurularak şehit edildi. Şehit düştüğünde henüz 21
yaşındaydı. O günleri yaşamış olan bir Gördesli
şöyle demişti: “21 yaşında olan genç
Gördes kızının gür ve kumral saçları başın¬dan ileri yere uzanmış, zalim düşman
kurşununun akıttığı beyni bu uzun saçlar üzerine bir nur gibi akmış, hayata
doymak değil, hayatin zevkini henüz tatmaya başlamış ve görmüş, gözleri yarı
açık, süzgün ve ağlar bir vaziyette idi…” Genelkurmay kayıtları ise kısaca
şöyle idi: “Şehit Halil Efe'nin ailesi Makbule Hanım,
zevci gibi, birkaç müsademeye girmiş ve Kocayayla muharebesinde ihraz-ı rütbe-i
şahadet eylemiştir.” Gördesli Makbule'nin hatırası Gördes
ilçesinde şehrin merkezindeki Şehit Makbule Hanım Meydanı'nda, ilçedeki Şehit
Makbule Hanım İlköğretim Okulunda, Sındırgı’da bir lisede, Demirci’de
Kaymakamlık binası önündeki heykelde, Manisa’daki parkta yaşatılmaktadır. Makbule
Efe’nin kocası Halil Efe de Makbule'den iki ay sonra 17 Mayıs 1922 tarihinde
Selendi’deki bir çarpışmada şehit olmuştur. Gördesli Makbule’nin, Gördes
belediye alanında Halil Efe ile birlikte heykeli bulunmaktadır. Makbule Hanım'ın Kocayayla'da defnedildiği
yer, düşmanların eline geçmemesi için gizli tutulmuş; 2000 yılında başlatılan
çalışma sonucu Kocayayla'dan 4 km. uzaklıktaki Harlak Deresinin Dereçatı
mevkiinde olduğu saptanmıştır. Gördesli
Makbule Efe'nin mezar yeri ve çevresi Cumhuriyetin 90. yıldönümünde düzenlendi,
mezar taşı ve küçük bir anıt yaptırıldı. Gördesli Makbule, Gördes'in düşman
işgalinden kurtuluşunun yıl dönümlerinde ve 17 Mart vefat tarihinde mezarı
başında düzenlenen çeşitli etkinliklerle anılmaktadır. *** Kurtuluş Savaşı kahramanlarından
Kaymakam İbrahim Ethem Bey, hatıratında, ömrünün baharında vatan için şehit
düşen yiğit kadını şu sözlerle anlattı: "Kendisi siyah pantolon, ceket ve uzun bir manto
giyer, ayağında daima çizme ve başında da siyah başlık ve daima örtülü olup,
yalnız gözleri meydanda bulunurdu. Kısa bir Japon filintası taşır ve düşmandan
itinam olunmuş güzel bir doru ata biner ve daima müfrezenin dümdarı olarak
kalırdı... Uzaktan gelen bir kurşun Makbule'yi şehit etti... Defnederken bütün
etraf çocuk gibi ağlıyordu. Nasıl ağlanmaz ki 22 yaşından da genç kızımın gür
ve kumral saçları başından ileriye uzanmış, zalim düşman kurşununun akıttığı
beyni, bu uzun saçlar üzerine bir nur gibi akmış, hayata doymak değil, hayatın
zevkini henüz yeni tatmaya başlamış ve görmüş, gözleri yarı açık, süzgün ve
ağlar bir vaziyette... Bu ilahi manzara, bu levha-i hazin ve matem karşısında
ağlamamak mümkün mü? Evvela Türklük, Türk kadınlığı, saniyen Gördes, salisen
ailesi, Makbule Hanım'la ne kadar iftihar etse azdır. Öyle ümit ediyorum ki şu
kadının namı, hatıra-i millette unutulmaz." "Gördes
Kızı", "Gördesli Makbule" ve "Makbule Efe" gibi adlarla anılan Makbule Hanım'ın ismi,
Gördes'teki meydan, okul ve caddelere verildi. Mezarının bulunduğu yer de
şehitliğe dönüştürüldü. |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
KIRGIZİSTAN MİLLÎ OZANI TOKTOGUL 160. YAŞINDA - 04/10/2024 |
KIRGIZİSTAN MİLLÎ OZANI TOKTOGUL 160. YAŞINDA |
ÖLÜMÜNÜN 500. YILDÖNÜMÜNDE ŞAH İSMAİL HATAYİ - 01/10/2024 |
(Ve Türk’ün Türk’ü kırdığı Çaldıran Savaşı) |
TÜRKLERİN EFSANEVİ ATASI DEDE KORKUT - 24/09/2024 |
TÜRKLERİN EFSANEVİ ATASI DEDE KORKUT |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 50 YAŞINDA - 20/09/2024 |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 50 YAŞINDA |
Tebrizli Türk MESUD PEZEŞKİYAN İran Cumhurbaşkanı Seçildi - 17/09/2024 |
Tebrizli Türk MESUD PEZEŞKİYAN İran Cumhurbaşkanı Seçildi |
ÇİNGENELER = ROMANLAR - 13/09/2024 |
ÇİNGENELER = ROMANLAR |
GÖKTÜRKLER – KÖK TÜRKLER - 10/09/2024 |
GÖKTÜRKLER – KÖK TÜRKLER |
İSLAM DÜNYASI TURİZM BAŞKENTİ H İ V A - 03/09/2024 |
İSLAM DÜNYASI TURİZM BAŞKENTİ H İ V A |
BÜYÜK ZAFER (ZAFER HAFTAMIZ MİLLETİMİZE KUTLU OLSUN) - 30/08/2024 |
BÜYÜK ZAFER (ZAFER HAFTAMIZ MİLLETİMİZE KUTLU OLSUN) |
Devamı |