İrfan Ünver NASRATTİNOĞLU
nasrattioglu@hotmail.com
KARAMANLI TÜRKLERİ
29/11/2024 Karamanlılar, Türkiye'de doğmuş ve
yaşamış, günümüzde başta Yunanistan olmak üzere farklı ülkelere göç etmiş olan
bir Türk veya Rum halkıdır. Bilindiği üzere Karamanlı adı, yirmici yüzyılın ilk
çeyreğine kadar, genel olarak iç ve güneybatı Anadolu’da yaşayan Hıristiyan
Türkler için kullanılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında, Anadolu’da
Müslüman Türklerle birlikte yaşamış olan bu Türk topluluğu, Hıristiyan
olmalarının yanı sıra Türkçe’den başka bir dil bilmemeleri ve genellikle dinî
karakterde olan eserlerini Grek alfabesiyle Türk dilinde yazmış olmaları
nedeniyle, her zaman araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Karamanlılar; Kayseri, Konya,
Mersin, Antalya, Nevşehir, Kırıkkale, İstanbul, Ankara, Niğde,
Ürgüp, Amasya, Karaman, Zincidere, İncesu, Talas, Akşehir, Samsun, Bafra,
Çarşamba, Adana, İzmir, Safranbolu, Havza, Tosya, Zile, Çankırı, Kula,
Kastamonu, Bolu, Merzifon, SilifkeTaşucu, Mürefte, Kütahya, Bayındır, Polatlı,
Geyve, Ereğli, Hamidiye, Gölcük, Mihaliç, Adapazarı,
Eskişehir, Alaçam, Zonguldak, Ereğli, Bartın, Alanya, Erbaa, İnebolu, Çaycuma, Denizli,
Balıkesir, Salihli, Gemlik, Düzce, Gümüşhacıköy, Söğüt, Uşak, Ödemiş, Burdur,
Isparta,Akdağmadeni, Aydın, Nazilli, Trabzon, Rize başta olmak üzere İç ve
Güney Anadolu ile Kuzey Batı Anadolu ve Batı Anadolu'daki birçok bölgede
yaşamışlardır. Türk nüfusunun yoğun olduğu
bölgelerde Hıristiyan dinine inanan, günlük yaşamında Türkçe konuşan,
eserlerini Grek alfabesiyle Türk dilinde yazan ve başka bir dil bilmedikleri
için dinî törenlerini bile Türk diliyle yapan Karamanlıların kimliği ve
Karamanlı adının kökeni konusunda, genel olarak birbirinden görüşler ileri sürülmüştür. Hemen belirtmeliyim ki ben
rmacı Karamanlıların Türk olduklarına inanıyorum. İnanırım çünkü Osmanlı tebaasındaki
başka milletlere mensup gayrimüslimlerden farklı olarak, yalnız Türkçe
konuşmaları ve yazmalarından dolayı değil, aynı zamanda yaşam biçimleri,
gelenek ve görenekleri bakımından da Müslüman Türklerden farklı değildirler. Bu
bakımdan Osmanlı Devleti zamanında Anadolu’da oturan, Türk olan ve Türkçe
konuşan Hıristiyanlara Karamanlı, Türk olmayan ve Rumca konuşan Hıristiyanlara
ise Rum adı verilerek aralarında daima bir ayırım yapılmıştır Türkler
bugüne kadar, Tengricilik, Maniheizm, Budizm, Hıristiyanlık, Musevîlik ve
İslâmiyet gibi çeşitli dinlerle temas etmişlerdir. Daha evvelki yazılarımda da
vurguladığım gibi, benim Milletim, ne kadar din var ise bunların hepsine
girmiştir. Bugün de Türk dünyasının büyük bir çoğunluğu (benim gibi)
İslâmiyet’e inanmakla birlikte, değişik inanç sistemlerine bağlı Türk
toplulukları da vardır. Karayların Karay ve Musevî, Yügurlar (Sarı Uygurlar)’ın
Budist, Gagauz ve Urum Türkleri ile Çuvaş, Saha, Dolgan ve Tofa Karagasların
Hıristiyan olmaları, bu toplulukların Türk olmadıkları anlamına gelmez.
Dolayısıyla Karamanlıların da Hıristiyan olmaları, onların yine Hıristiyan olan
Yunanlılarla aynı kökene sahip olduklarını göstermez. Çünkü milletlerin inanç
sistemlerindeki benzerlikler ya da farklılıklar, milletleri köken bakımından
birbirine yaklaştırmaz ya da uzaklaştırmaz. 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin
kuruluşu ile birlikte Türk-Yunan Ahali Mübadelesi ile Türkiye’de yaşayan
Hristiyanların Yunanistan'a gönderilip, Yunan coğrafyasındaki Müslümanların
Türkiye’ye getirilmelerinin, yani mübadele olayının çok yanlış bir uygulama
olduğunu yaşayarak gördüm ve hâlâ üzülürüm. Öte yandan, Türkler tarih boyunca
çeşitli halkların tesiriyle farklı dinleri kabul etmiştir. Bu dinleri kabul
ederken o halkların alfabelerini de almışlardır. Ermeniler vasıtasıyla
Hristiyan olan Türkler Ermeni harflerini, Müslüman olan Türkler ise Arap
harflerini kullanmışlardır. Karamanlılar da ana dili olarak Türkçe konuşmuşlar
fakat diğer Türkler'den farklı olarak Yunan alfabesi kullanmışlardır. Yunan
alfabesiyle yazılmış bu Türkçe metinlere Karamanlıca veya Karamanlı Türkçesi
denilir. Zaman zaman ''Karamanlı ağzı'' yahut ''Karamanlı şivesi'' denildiği de
olur. Karamanlılar'ın
eskiden yaşadığı bölgede hâlâ çok sayıda Karamanlıca mezar taşı ve kilise
yazıtlarına rastlanmaktadır. Karamanlılar, Yunan alfabesiyle
Türkçe olarak zengin bir edebiyat vücuda getirmişlerdi. Karamanlıca eserler,
18. asırda yazılmaya başlanmış; 19. asırda artarak devam etmiş, 19. asrın
sonları ile 20. asrın başlarında ise, en yoğun dönemini yaşamıştır.
Karamanlılar'dan kalan eserlerin çoğu dinîdir. Hristiyanlık'ın öğretilerini 18.
asırda halka duyurmak ve yaymak maksadıyla kaleme alınan Karamanlıca metinler,
19. asrın ikinci yarısından itibaren halk edebiyatına ait hikâye ve destan gibi
türlerin ve başvuru kitaplarının da dahil olmasıyla genişlemiştir. Karamanlı ağzıyla yazılmış ilk
kitaplar, 18. yüzyılın ilk yarısına aittir. Karamanlı edebiyatı 1718'de
yazılmış olan Gulzare İmane Mesehi (Mesih Dininin Gülbahçesi) adlı
Hristiyanlıka ait bir kılavuz kitap yazımı ile başlar. Osmanlı Türkçesi ile
basılmış ilk kitabın 1729 yılına ait olduğu düşünülecek olursa, 1718 yılında
Grek alfabesiyle basılmış kitabın, Türkçe basılmış olan ilk kitap olduğu
söylenebilir. 19. yüzyılda yaşamış olan
Evangelinos Misailidis'in de Karamanlı edebiyatı içinde önemli bir yeri vardır.
Evangelinos Misailidis tüm Tanzimat dönemi yazarları gibi kendi toplumunu
eğitmeyi hedeflemişti. 1871-1872 yıllarında dört ciltlik ''Temaşa-i Dünya ve
Cefakâr u Cefakeş" adlı romanını Yunan harfleriyle ve dönemin Türkçesiyle
yayınlamıştır. Bu roman Türkçenin seyahat-macera türündeki ilk romanı
sayılmaktadır. Misailidis, 1851 yılında ''Gazeta-yı Anatolia'' adlı bir gazete
de çıkarmıştır. Karamanlı edebiyatında din dışı ilk
eserler 19. yüzyılın sonlarına doğru yazılmıştır. İlk din dışı eser, ''Büyük
İskender Risalesi''dir.Din dışı eserleri arasında, ''Hikâyey-i Köroğlu'',
''Hikâye-i Şah İsmail'', ''Âşık Garip'', ''Meşhur Nasreddin Hoca'', ''Nasrettin
Hocanın Tuhaf ve Gülücek Menkıbeleri'' gibi halk edebiyatına ait ürünler de yer
almaktadır. 18. yüzyılda başlayan Karamanlı
edebiyatı Cumhuriyet döneminde sona ermiştir. Yapılan araştırmalarla
Karamanlıca yazılmış 752 eser saptanmıştır. Bu eserlerin çoğu Atina’daki Milli
Kütüphane'de bulunmaktadır. Yunanlar Karamanlılar'ın Türk
Ortodokslar olduklarını inkâr etmektedir. Yunan tezine göre Karamanlılar
dillerini kaybetmiş Rumlar'dır. Bunun sebebi Yunanistan'daki Müslüman Türk
azınlığa bir de Hristiyan Türk azınlığın eklenmesini istememeleridir. Fakat
eldeki pek çok veri Karamanlılar'ın Türk Ortodokslar olduğunu ispat etmektedir.
Nitekim, bu gerçekleri çok iyi bilen Büyük Atatürk’ün, Cumhuriyeti kurmasından
çok az sonra, bir Türk Ortodoks Kilisesini kurmuş olduğu da bilinen
gerçeklerdendir. Bir başka gerçeklerde şöyledir: Bir halkın dilini bırakması, dinini
bırakmasından çok daha zordur. Anadolu'daki Rum Ortodokslar ülkenin resmî dili
olan Türkçenin yanında kendi ana dilleri olan Rumca'yı da bilirlerdi ve
ayinlerini Rumca yaparlardı. Karamanlılar ise tek kelime Rumca bilmezlerdi,
bildikleri tek dil Türkçe idi. Karamanlılar'ın adlarının Türk adı olması Türk
kökenli olduklarına dair en büyük delillerden biridir. Eğer Karamanlılar Rum
olsalardı Rumca adları olması gerekirdi. Çünkü bir Rum'un çocuğuna Türkçe bir
ad koyması mantıksızdır. Bir Türk, çocuğuna dinden ötürü Rumca ad verebilir
fakat bir Rum için Türkçe adlar bir şey ifade etmez. Karamanlılar'da görülen
Türk adları şunlardır: Sevündük, Arslan, Uğurlu, Timur, Melikşah, Karagöz,
Kaplan, Yağmur, Aydoğdu, Tanrıvermiş, Bahadır, Tursun (Dursun), Turmuş (Durmuş)
vb. Bir
Karamanlı'nın mübadele için yaktığı ağıt: Türkiyadan
kaldırdılar bizleri Kan
ağlıyor hepimizin gözleri Hiç
kimsenin gülmez oldu yüzleri Bir
yatırki yere sürdüler bizi Kilisayı
mektepleri terk ettik Eşyaları
paraları sarf ettik Antallayı
[mübadele] yapanları kahrettik Her
birimiz bir tarafa atıldık. |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
ÖLÜMÜNÜN 550.YILINDA TÜRK BİLGİN ALİ KUŞÇU’YU ANARKEN - 06/12/2024 |
ÖLÜMÜNÜN 550.YILINDA TÜRK BİLGİN ALİ KUŞÇU’YU ANARKEN |
G 20 - 26/11/2024 |
G 20 |
İSLÂM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) - 22/11/2024 |
İSLÂM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) |
TÜRK DEVLETLER TEŞKİLATI - 19/11/2024 |
TÜRK DEVLETLER TEŞKİLATI |
TÜRKİSTAN SALT KAZAKİSTAN’DA BİR KENT DEĞİL BÜYÜK BİR COĞRAFYADIR - 15/11/2024 |
TÜRKİSTAN SALT KAZAKİSTAN’DA BİR KENT DEĞİL BÜYÜK BİR COĞRAFYADIR |
Dünya Liderleri ATATÜRK İÇİN NELER DEDİLER?... - 08/11/2024 |
Dünya Liderleri ATATÜRK İÇİN NELER DEDİLER?... |
ROMA'YI KURAN TÜRKLER E T R Ü S K L E R - 29/10/2024 |
ROMA'YI KURAN TÜRKLER E T R Ü S K L E R |
BİLGE KAĞAN - 25/10/2024 |
BİLGE KAĞAN |
KIRGIZİSTAN MİLLÎ OZANI TOKTOGUL 160. YAŞINDA - 04/10/2024 |
KIRGIZİSTAN MİLLÎ OZANI TOKTOGUL 160. YAŞINDA |
Devamı |