Suriye'de, 2 milyondan fazla Türk kökenli insanın yaşamakta olduğu bilinen gerçektir. Bunların yaşadıkları kentlere kısaca göz atmakta yarar vardır…Suriye toprakları içerisinde kalan Türk toplulukları Humus'a bağlı Tel kaleh, başkent Şam'a bağlı Kuneytira, Cerablus ve Azaz civarı, Halep şehri ile öteki kentlerde ikamet etmektedir. Bayır-Bucak ve Lazkiye Türkleri'nin yaşadıkları köyler ise şunlardır:

Bayır

Gebelli bucağının merkez kentidir. Dervişân, Gebere, Şeren, Kara Ahmet, Gökdağ, Yumurcak, Mılıklı, Kepir, Muruklu, Kilis, Ulucak, Kara Pınar, Aşağı Karamanlı, Yukarı Karamanlı, Saldıran, Kocağız, İsa Pınar, Kulcak, Kulcak Pınar, Çukurcak, Kolçak, Musıbın, Kabaklı, Civalık, Kör Ali, Cımam (Canlı), Kızıl Curacık, Züveyk, Elkasap, Kislecük, Mahruka, Kuruca, Kızınca, Akça Bayır, Aynül Hakak, Şahruram köylerinde, Türk nüfusu çoğunluktadır. Esasen Bucak nüfusu büyük ölçüde Türkmenler'den oluşmaktadır.

Bucak (Basit)

Bugünkü Suriye haritasında Basit adıyla belirtilen bu Bucak'ın eski adı, Bucak'tır. Son zamanlarda çokça sözü edilen Bayır-Bucak Türkmenleri deyiminin kaynağı, sözünü ettiğimiz Bayır ve Bucak adlarından kaynaklanmaktadır. Bu Bucak'taki Türkler'in yoğun olarak yaşadıkları ve İsa Beyli Bölgesi olarak tanımlanan sahadaki köyler şunlardır: Kara Mustafa, Büyük Pınar, Çiçekli Yazı, Turunç, Meydancık, Acramlı, Hasancık, Saray, Camuslu, Bedrusiye (Bödrüsü), Karaca, Çamurlu, Bostancık, Fakı Hasan, Karabacak (Bacak), Molla Mahmudlu, Ubeydiyye, Karamanlı, Kara Gücük, Türkmenli, Çalkamalı, Kastel, Seğirt Ali, Elmalı ve Ayvalı.

Behlûliye

Fellah Araplar'ın çoğunlukta bulunduğu bu Bucak'ta Türkler, iki büyük kentte otururlar. Bunlardan birisi, Türkler'in “Burç” dedikleri, Burc-ı İslâm köyü, öteki köy ise, “Suleyb”dir. Nüfusu 10 binin üzerinde olan bu iki köy, en büyük Türk köyleridir.

Lazkiye

Suriye'nin en büyük limanı olan Lazkiye, 1950 yılından itibaren, kırsal kesimden akın akın gelen Türkler'in yoğun olarak yaşadıkları bir kenttir. Kentin kuzeyinde kurulan Türk bölgesinde 100 binden fazla insan yaşamaktadır. Türkmen Mahallesi ve Türkmen Harası adlı mahallelerde, bu göçlerden önce de Türkler vardı ve sayıları az değildi. Şimdi bu kadim kentte, Rusya silahlı kuvvetleri konuşlanmış bulunmaktadır!...

Keseb

Daha çok Ermeniler ile meskûn bulunan Keseb Bucağı, önceleri Hatay vilayeti sınırları içerisinde bulunuyor iken, Ermeniler'in büyük rüşvetler vermeleri sonucu, Suriye sınırları içinde kalmıştır. Buna rağmen bu bölgedeki Çınarcık, İkiz Oluk, Kara Duran, Kabacık, Eski Ören, Düz Ağaç gibi köylerde Türkler yaşamaktadır.

Suriye'nin Tarihsel Süreci

Asırlarca, dört kıt'ada at oynatan Türk Milletinin, dünyanın her yanına yayılmış olması gayet tabiidir. Bugün nerede insan yaşıyorsa, orada Türk-ler vardır ve Adriyatik'ten, Çin Denizi'ne kadar, Türkçe seyahat edebilmek mümkündür.

Uzun yıllar, dünyanın şurasında burasında yaşayan Türkler hakkında çeşitli yayınlar yapılmıştır ama; maalesef, Suriye'de yaşayan Türkler gündeme getirilmemiştir. Faşist Suriye

yöneticilerinin baskıları altında kalan, bizim insanlarımız “Ben Türk'üm” diyememiş; diyebilme cesaretini gösterenler ise, sadece “Türkmenim” demekle yetinmişlerdir.

Oysa, Malazgirt Savaşından çok daha önce Türkler, Suriye topraklarına gelip yerleştiler. Anadolu'nun güneydoğu bölgesi ile bu bölgeye bitişik olan Suriye topraklarının, gerçek bir Türk Yurdu oluşunun kanıtı, Hatay'ı da içine alan bölgeye, tarih içerisinde “Küçük Türkmenistan” denilmiş olmasıdır.

Bugün Bayır-Bucak Türkmenleri, veya Lazkiye Türkleri biçiminde adlandırılan Suriye Türkleri, Mut ve Toroslar'da yaşayan insanlar gibi Türkmen'dirler…

1936 yılında Suriye'deki manda yönetimine son verildi. 1938'de bağımsız Hatay Cumhuriyeti kuruldu ve cumhurbaşkanlığına Tayfur Sökmen seçildi. Büyük Atatürk hayatının son yıllarında Hatay konusuna büyük önem verdi. Bağımsız Hatay, bir ilk adımdı. İkinci ve asıl adım 29 Haziran 1939 tarihinde atıldı ve Hatay Parlamentosu, aldığı bir kararla, Anavatan Türkiye'ye ilhak etti. Bu durum Türkiye'de büyük sevince neden oldu; ama Bayır-Bucak Türkleri'nin, Türkiye dışında tutulması, buradaki kardeşlerimizde hayal kırıklığı yarattı. Çünkü onlar Suriye içinde kalmışlardı ve adeta, faşist Suriye yönetimlerinin insafına terkedilmişlerdi!...

Araplaştırma Politikası

Suriye'deki yerleşim birimlerinin adları bugün de Türkçe'dir. Ama son on yıllar içerisinde Türk düşmanlığı ve ülkemize karşı düşmanca tavırlar, iki ülke arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkilemiştir. Özellikle Hafız Esad döneminde Türkler'e uygulanan baskılar iyice yoğunlaşmış ve o arada Türkleri Araplaştırma politikası, kardeşlerimizi hayattan bezdirmiştir!... Bunun başlıca nedeni, Suriye Arapları'nın, Türkiye'den korkmalarıdır. Çünkü en iyi onların bildikleri gerçek, Hatay ilimizin devamı olan toprakların gerçek Türk yurdu olduğudur. Bildikleri bir başka gerçek de Türkiye ile tek başlarına başa çıkamayacak olduğudur ve bu yüzden, ülkemizin başına bela olan PKK terörizmini desteklemişler ve bu örgütün liderini uzun zaman ülkelerinde, besleyip, korumalarıdır.

Suriye'de varlığını sürdüren Bayat, Avşar, Karakeçili, İsabeyli, Musabeyli, Akar, Çandırlı, Havran, Sincar, Sarıkeçili vb. Türkmen aşiretleri bugün, Anadolu'da ve Kuzey Irakta ve elbette Türkmenistan'da da varlıklarını sürdürmektedir. Ne yazık ki bu insanlarımızın önemli bir kısmı Türkçe'yi unutmuşlar, Kürtçe de denilen, Türkçe, Arapça ve Farsça'dan oluşan bir dili konuşmaya başlamışlardır. Ne yazık ki, yıllar yılı, Türkiye Cumhuriyeti'ni yöneten kişi ve kuruluşlar bunlara kayıtsız kalmışlardır. Türkmenistan gibi, bağımsız Türk Cumhuriyeti'nin hâlâ kayıtsız kalmaya devam etmekte olduğunu da üzülerek görmekteyiz.

Caber Kalesi

Türk Kalesi de denilen Caber kalesi, Türkiye sınırına 100 km. uzaklıktadır. Fırat Nehri'nin orta boyunun sol kıyısında, suya doğru çıkıntı yapan bir tepeciğin üzerinde kurulmuş olan bir kaledir. Rakka'dan Balis'e uzanan yol üzerinde bir konak yeridir. Caber Kalesi bugünkü Rakka şehrinin 50 km. batısında, Fırat'ın sağ tarafında bulunan ınırın karşısında ve Halep şehrinin doğusundadır.

Bu Caber Kalesi'nin, Türk Milleti için büyük önemi vardır. Zira bu kalenin eteğinde, 600 metre karelik bir tel örgü içerisinde kutsal bir Türk Mezarı bulunmaktadır. Bu tarihi mezar, Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin dedesi, (Ertuğrul Gazi'nin babası) Süleyman Şah'ın medfun bulunduğu kabirdir. Süleyman Şah buradan Anadolu'ya geçmek isterken, hastalanmış, Fırat Nehri'nden geçerken, atından düşerek, vefat etmiş ve sözünü ettiğimiz yere defnedilmiştir.

Evet, Süleyman Şah türbesi ve sayıları 2 milyonu aşan Türk varlığının Suriye'de bulunmaları, iki komşu ülke arasında sağlam bir köprü olabilirdi. Zira bu iki ülke, coğrafyanın birbirleriyle dost geçinmeye mecbur ettikleri ülkelerdi. Ne var ki Suriye, Hatay sevdasından vaz geçmediği gibi, Türkiye'ye yönelik teröristleri de desteklemeyi sürdürmüştür. Oysa Türkiye

Cumhuriyeti, büyük bir devlet olma niteliğiyle, Fırat suyunun, Suriye topraklarına akışına hiçbir zaman mani olmamıştır.

Hafız Esad'ın ölümünden sonra onun yerine oturtulan oğlu Beşar, babasına nazaran biraz daha ılımlı politika geliştirmiş, iki ülke arasındaki ilişkilerde olumlu gelişmeler başlamıştır. Ama bugün gelinen nokta, bir daha iki ülkenin iyi ilişkiler kurmasına imkan vermemektedir. Suriye'nin başından ayrılmaya hiç niyeti olmayan Beşar Esad'ın, şu veya bu şekilde, Suriye halkının yakasından düşmesi gereklidir. Ama o, onbinlerce vatandaşının ölmelerine ve onbinlercesinin de yurdu terketmelerine neden olmayı sürdürmektedir. Suriye'deki bütün etnik gruplar kendi çıkarları doğrultusunda her şeyi göze alırlarken, Türkmenler'in, uslu uslu oturmaları beklenemezdi. Türkiye'nin de desteğiyle, Bayır-Bucak bölgesindeki Türkmen kardeşlerimiz de kendilerini korumayı bilmişlerdir.